حسن ذوالفقاری/

 معطلی لب مرز و خستگی اتوبوس‌سواریِ چندین ساعته هیچ رمقی برایمان نگذاشــته بود! خارج رفتن زمینی هم عالمی دارد! از ترمینال تا محل اســکان بدون جســت‌وجو و پرسوجو در مورد مســیرهای مترو و اتوبوس تاکســی دربســت گرفتیم! به محل اسکان رسیدیم.

 اســتراحتی کوتاه کردیم و چند لیوان چای ترکی خوردیم و از فرصت باقیمانده تا شــب استفاده کردیم و راهی خیابان‌های باکو شدیم. اول از همه به «ایچری‌شــهر» رفتیم که همــان ارگ باکو و بافت قدیم شــهر اســت با چند قلعه و دروازه معروف.

بعد از آن به بهانه مردم‌نگاری و مردم‌شناســی به سمت برج‌های ســه قلو شعله حرکت کردیم. بالاخره نزدیکی‌هــای غروب بود که به نزدیک‌ترین نمای برج رســیدیم. تصمیم گرفتیم اول در پارک دوری بزنیم.

 تابلو بزرگ کنار پارک توجه‌ام را به خودش جلب کرد. دوستم را صدا زدم و گفتم: اینجا چی نوشــته؟ گفت: «اس» که زیرش ویرگول باشه «ش« خونده میشــه... این پسوند آخرش هم نشــونه جمع هست. پس میشه خیابان شهدا ... خودش هم تعجب کرد! جدای از اینکه اینجا چرا اسمش خیابان شهداست، یاد اتفاقات اخیر در کشور خودمان افتادم و حذف نام شهید از تابلو خیابان‌ها!

 بعد از نماز با یک اســتاد دانشگاه آذری‌زبان که فارسی هم بلد بود، قرار مالقات گذاشــته بودیم. بعد از ســلام و احوال‌پرسی سریع شروع کرد تا از آذربایجــان و باکو بگویــد.

 از منطقه‌ای که در آن بودیم شــروع کرد. اول از همه هم از ماجرایی گفت که در واقع جواب پرســش یک ســاعت پیش ما بود درباره خیابان شــهدا: «در ٢٠ ژانویه ١٩٩٠ تعداد زیادی از مردم آذربایجان به دســت نیروهای نظامی روس قتل عام و در این مکان خاکســپاری می‌شــوند... این پارک قبلاً به نام یکی از رهبران بلشویک شوروی بود.

 بعد از آن حادثه این پارک به پارک شــهدا معروف شــد و خیابان آن نیز به خیابان شــهدا تغییر نام پیدا کرد. در انتهای خیابان هم بنای یادبودی ســاخته شده و شعله آتشی به نشــانه احترام به آنها روشن است که از داخل دریای خزر به خوبی نمایان اســت.

 هرســاله هم بزرگداشتی برای شــهدا در این مکان که بهترین پارک شــهر و منطقه توریســتی است، برگزار می‌شــود. در این پارک قربانیان جنگ قــره باغ و یک‌هزارو 130 سرباز ترکیه هم به خاک سپرده شده‌اند«.

 بعد از این توضیحات، در مســیر و داخل ماشــین، داشــتم با خودم فکر میکــردم که حکومتــی تقریباً لائیــک، این گونــه از قربانیان جنگ و درگیری‌هایش، برای مردم قهرمان می‌ســازد و به آنها احترام میگذارد، برخی مســئولان شهری در کشــور ما، اما « عبارت» شهید را از جلو نام قهرمانان شــهید کشورمان بر می‌دارند... در همین افکار بودم که مسئول اردو زد پشتم و گفت پیاده شو رسیدیم.